ซีสเต้านม

ซีสเต้านม
ผศ.นพ.วารินทร์ ตัณศุภศิริ
ภาควิชาศัลยศาสตร์

สาเหตุของโรคเกิดขึ้นได้อย่างไร
ซีสหมายถึง พยาธิสภาพที่เกิดขึ้นได้ทุกส่วนของร่างกายนับแต่ผิวหนังลงไป จนถึงอวัยวะภายในที่จะเกิดซีสขึ้นได้ ซีสไม่ใช่เนื้องอก โอกาสที่ซีสจะเป็นมะเร็งได้ นั้นหมดปัญหา ซีสเป็นพยาธิสภาพที่เกิดการเปลี่ยนแปลงและก่อรูปร่างเป็นถุง ข้าง ในอาจจะมีส่วนประกอบเป็นน้ำ ขนาดของซีสอาจมองไม่เห็นด้วยตาเปล่าหรืออาจ มองเห็นซีสที่เกิดขึ้นแม้แต่ในเต้านมก็เป็นเรื่องที่พบได้บ่อย ๆ มีส่วนเกี่ยวข้องกับ มะเร็งหรือไม่

โรคซีสเกิดขึ้นบริเวณใดบ้างที่พบเป็นส่วนใหญ่
ซีสที่เกิดขึ้นจากผิวหนังของร่างกายที่เรารู้จักกันดี ซึ่งภาษาชาวบ้านเรียกว่า ฝีซึ่งปรากฏบนผิวหนังเป็นก้อนเล็ก ๆ และอาจจะมีลักษณะค่อนไปทางนูน ๆ และ บางครั้งมองไปแล้วเหมือนข้าวสุกที่เราบด หรือเรียกว่าฝีข้าวสุก ฝีข้าวสาร นี่คือซีส ซึ่งเกิดขึ้นบนผิวหนัง ซีสสามารถเกิดขึ้นได้ทุกอวัยวะของร่างกาย ใต้ผิวหนังก็มีได้ แม้แต่อวัยวะภายใน ในตับ ในไต ก็สามารถจะมีซีสได้เช่นเดียวกัน ภายนอกอาจจะ เป็นซีสที่เกิดขึ้นจากเต้านมที่เราคลำพบได้ ก็อาจจะเกิดขึ้นที่ต่อมไธรอยด์ ก็อาจจะ มีซีสเกิดขึ้นได้ ซีสจะมีลักษณะโปร่งเป็นต้น

สาเหตุของซีสที่เกิดขึ้นบริเวณเต้านมมาจากสาเหตุใด
สาเหตุที่แท้จริงบอกไม่ได้ อาจเกิดขึ้นเกี่ยวกับภาวะการเปลี่ยนแปลงต่อม เต้านมในร่างกาย รวมทั้งถุงน้ำ ส่วนที่เป็นต่อม เป็นท่อ ที่อยู่ในเต้านม สิ่งเหล่านี้มี การควบคุมโดยฮอร์โมน โดยเฉพาะฮอร์โมน อีซูเย่น ซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิงมีอยู่ เป็นจำนวนมาก เชื่อว่าการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนเหล่านี้มีส่วนทำให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงทางพยาธิวิทยา และในที่สุดก็เป็นซีส

สาเหตุของพันธุกรรมเป็นส่วนเสริมด้วยหรือเปล่า
ไม่เกี่ยวข้องแต่ในซีสในเต้านมเกิดจากพยาธิสภาพ จากสถิติที่คณะแพทย ศาสตร์ศิริราชพยาบาล ได้รวบรวมสถิติจากการตรวจพยาธิสภาพของคนไข้ ซีสเต้า นมพบว่าในช่วงเวลา 3 ปี มีคนไข้ 3,600 ราย ในรายที่อายุต่ำกว่า 30 ปีจะเป็นเนื้อ ร้ายมากกว่า ส่วนซีสที่เต้านมมีคนไข้เป็นจำนวน 85%

ซีสในเต้านมสามารถเป็นกับผู้ชายได้หรือเปล่าพบได้มากน้อยแค่ไหน
ผู้ชายจะพบได้น้อยมาก แต่อาจจะเกิดขึ้นได้ถ้าชายผู้นั้นมีฮอร์โมนสตรีมาก แต่มีเพียง 1 ใน 100 เท่านั้น

ลักษณะผิดปกติที่พอจะสังเกตได้
อาการอาจมีขึ้นได้ จะมีปัญหาปวดบริเวณเต้านม อาจจะเจ็บหรือปวดเนื่อง จากภาวะปรับเปลี่ยนฮอร์โมนหรือมีรอบเดือน ในระยะนั้นจะมีการหลั่งฮอร์โมนเพศ ชายมากขึ้น บางครั้งอาจจะไม่ถึงขั้นที่จะเป็นซีส อาจจะมีอาการปวดทำให้สตรีนั้น ไปพบแพทย์และตรวจ ถ้าซีสมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางตั้งแต่ 1 ซ.ม. สามารถตรวจ พบได้ง่ายด้วยการคลำ

วิธีการตรวจหาซีสเองทำอย่างไรได้บ้าง
วิธีแรก ให้ความรู้กับสตรีในเรื่องของซีสและมะเร็งเต้านม โดยการตรวจร่าง กายตนเอง
วิธีที่สอง คลำเต้านมด้วยตนเอง โดยการนอบราบ อาจขอคำแนะนำจาก แพทย์ได้

วิธีการรักษาซีสเต้านมมีดังนี้
- ควรพบแพทย์ เพื่อขอคำปรึกษาขอตรวจวินิจฉัยโรค
- สังเกตุการเปลี่ยนแปลงของคนไข้และนัดมาตรวจเป็นระยะทุก ๆ หนึ่งเดือนสาม เดือน
- ถ้ามีอาการมาก อาจจะใช้ยาเข้าไปช่วย และใช้ฮอร์โมนในการรักษาซีสเต้านมเป็นยาที่มีราคาค่อนข้างแพง
- ผ่าตัดเอาซีสออกหรือวิธีการเจาะเอาซีสออก ถ้าเกิดขึ้นอีกสามารถเจาะได้อีก

จะมีโอกาสกลับมาเป็นซีสได้อีกหรือไม่
ในจุดเดิมอาจจะไม่เป็น แต่อาจจะเกิดขึ้นในบริเวณอื่นได้ ถ้าไม่ตัดออกหมด จะไม่หายขาด

วิธีการป้องกันโรคซีส
การป้องกันจะป้องกันได้ถ้าทราบสมมุติฐานที่แน่นอน โดยการหลีกเลี่ยง แต่ ส่วนใหญ่แล้วจะป้องกันไม่ได้ ควรจะเอาใจใส่ตนเองเมื่อเป็น แล้วควรปรึกษาแพทย์ เพื่อรับการรักษา

ข้อแนะนำ สุขภาพสตรีมีโอกาสที่จะเป็นมะเร็งเต้านมสูงมาก เพราะฉะนั้นควรมีการ ตรวจเต้านมทุกปี